De zon schijnt volop, dus zonnecrème is een absolute must om je huid adequaat te beschermen. Ben je zwanger, heb je acné of een zonneallargie? Er bestaan verschillende crèmes, specifiek voor elk huidtype of probleem.
Het verschil tussen UVA- en UVB-straling?
Er zijn meerdere soorten ultraviolet (UV) stralen. De meeste daarvan komen niet door de ozonlaag heen en kunnen dus geen kwaad. Hier op de grond hebben we vooral te maken met UVA en UVB.
UVB zet de huid ertoe vitamine D aan te maken. Dat kan onder optimale omstandigheden wel 25 microgram per minuut zijn voor jonge mensen met een lichte huid. Bij mensen met een donkerdere huid duurt dat drie tot zes keer langer. Dat is de positieve kant van UVB-straling.
De negatieve kant is dat te veel UVB kan leiden tot verbranden, DNA-schade en huidkanker. Een beperkte hoeveelheid DNA-schade door UVB leidt tot reparatie en een hogere melanineproductie, waardoor de huid bruin wordt. Daar zit twee dagen tussen. Melanine is een uitstekende UV-filter, daarom lopen mensen met een lichte huid veel meer risico om huidkanker te krijgen dan mensen met een donkere huid die altijd al meer melanine bevat.
Tot wel 95 procent van de ultraviolette straling die het aardoppervlak bereikt, is UVA-straling. UVA verbrandt de huid niet, daarom is er lang gedacht dat het minder schadelijk is. De meeste UV-filters zijn dan ook UVB-filters. Inmiddels is echter duidelijk dat UVA-straling diep in de huid doordringt, waar het schadelijke chemische reacties opstart die weer tot DNA-schade kunnen leiden.
UVA-stralen gaan ook door glas heen. UVA draagt ook bij aan de huidveroudering en onderdrukt de afweer van het gehele lichaam.
Als je een zonnecrème koopt, controleer dan of het product zowel een UVA-filter als een UVB-filter bevat. De UVB-bescherming wordt aangeduid met 10,15,20,25,30 en maximaal 50. Dit wordt ook wel de Sun Protective Factor, kortweg spf, genoemd. Een degelijk zonneproduct bevat ook minimum 1/3 van de UVB-bescherming aan UVA-bescherming. Deze producten worden gekenmerkt door het onderstaande logo. Ontbreekt dit logo op de verpakking of staat er enkel UVA, zonder cirkel, dan bevat het product onvoldoende UVA-bescherming.
Specifiek huidprobleem = specifieke zonnecrème
1. Acne
Ten onrechte wordt vaak beweerd dat de zon acne verbetert. Dit is dus niet correct. De zon heeft een uitdrogend effect, wat in eerste instantie mogelijks een lichte verbetering kan geven, maar het veroorzaakt een verdikking van de huid. Door de verdikking van de huid flakkeren puistjes juist op. Er volgt een opstoot van acne.
Acne wordt regelmatig behandeld met vitamine A geneesmiddelen. Deze geneesmiddelen maken de huid gevoeliger voor zonlicht. Mensen met acne die toch in de zon moeten zijn, kunnen dus maar best een beschermende crème gebruiken met een zeer hoge UV-filter.
Je kiest dan voor een lichte textuur, aangepast aan een acne-huid. Er bestaan specifieke zonneproducten die talg-regulerend, mattifiërend, vet-absorberend zijn en kies ook zeker voor een niet-comedogeen product.
"Een acné-gevoelige huid vereist een specifieke zonnebescherming."
2. Behaarde (hoofd)huid
Op een behaarde hoofdhuid is het uiteraard niet aangenaam om een te rijke crème te gebruiken. Hiervoor is een transparant, niet vette of plakkerig zonneproduct vaak het meest aan te bevelen. Je kiest best voor een waterbestendig product, zodat bij bijvoorbeeld sporten, de zonnecrème efficiënt is. Ook op de hoofdhuid, behaard of onbehaard, kies je voor dergelijk zonneproduct, zodat zweetdruppels er niet voor zorgen dat je zonnecrème in je ogen terechtkomt. Dit kan namelijk oogirritatie veroorzaken.
3. Pigmentvlekken en zwangerschapsmasker
Hyperpigmentatie kan aanzienlijk leed veroorzaken aangezien de pigmentvlekken de neiging hebben om te verschijnen op het gezicht, de handen en andere goed zichtbare lichaamsdelen die zijn blootgesteld aan de zon en kunnen zodoende moeilijk te verbergen zijn.
"Hyperpigmentatie leidt tot vlakke, donkere plekken op de huid die lichtbruin tot zwart van kleur zijn en in grootte en vorm kunnen variëren."
Pigmentvlekken zoals ouderdomsvlekken worden door blootstelling aan de zon veroorzaakt. Om deze reden komen zij hoofdzakelijk op lichaamsdelen voor die vaak worden blootgesteld, zoals het gezicht, de handen en de armen. Het zijn meestal kleine, donkere vlekjes op de huid.
Melasma, ook 'zwangerschapsmasker' genoemd, ontstaan door hormonale invloeden, zoals zwangerschap en anticonceptiepillen, en veroorzaken donkere, onregelmatig gevormde en soms behoorlijk grote vlekken in het gezicht of op de armen.
"Melasma: een vorm van hyperpigmentatie, typisch bij zwangere vrouwen."
Blootstelling aan UV-straling is een belangrijke stimulerende factor in de ontwikkeling van melasma. Daarom worden mensen die gevoelig zijn voor deze aandoening of bij wie melasma in de familie zit, geadviseerd de zon te vermijden en een zonnebeschermingsproduct met een heel hoge beschermingsfactor te gebruiken om stimulering van de pigmentproductie te vermijden. Je kiest best voor zonnecrème met een UVB-bescherming 50 en met een hoge UVA-bescherming. Ook hiervoor hebben bepaalde merken een specifiek product.
4. Zonneallergie
Naar verwachting lijdt ongeveer een vijfde van de bevolking aan de vorm van zonneallergie die bekend staat als Polymorfe LichtEruptie (PLE). De allergie wordt veroorzaakt doordat UV-licht, vnl. UVA een immuunreactie veroorzaakt in de huidcellen. Deze immuunreacties kunnen ontstekingen veroorzaken in de vorm van blaren, pokken of puisten die extreem jeuken.
De tekenen van PLE kunnen worden voorkomen door gebruik van een geschikte zonnecrème, beperking van blootstelling aan de zon, vooral tussen 11.00 en 15.00 uur en het dragen van kledij die beschermen tegen lichtinvloeden.
In geval van ernstige PLE kan preventieve lichttherapie (ook bekend als 'fotoverharding' of desensibilisatie) vroeg in het voorjaar helpen. Hierbij wordt de huid geleidelijk aan UV-stralen blootgesteld om zo tolerantie voor zonlicht op te bouwen. Sommige mensen met PLE ervaren dat de aandoening in de loop van de tijd geleidelijk verbetert. De aandoening kan ook helemaal verdwijnen.
Uitbraken van PLE kunnen hevig jeuken. Verzachtende lotions kunnen de irritatie verlichten, evenals crèmes op basis van corticosteroïden. Specifieke zonnebeschermingsproducten helpen bij het verlichten van de symptomen van de aandoening en bij het voorkomen dat de aandoening terugkeert. Aangezien UVA-straling de voornaamste oorzaak is, kies je best een crème met een zo hoog mogelijke UVA factor.
"PLE (=Polymorfe LichtEruptie): de meest voorkomende vorm van zonneallergie."
Handige weetjes
1. Vervang je zonnecrème na 1 jaar
Zonnecrème heeft, net als andere verzorgings- en cosmeticaproducten een zogenoemde PNO. De "Periode Na Opening" is te vergelijken met "ten minste houdbaar tot" bij voeding. Producenten garanderen dat het product tot die datum zijn kleur, geur, consistentie en werking behoudt. Daarna verliest het zijn werkzame eigenschappen, zonder daarom al meteen schadelijk te zijn.
"Onder normale bewaaromstandigheden kan het product gebruikt worden tot 12 maanden na opening."
Op zich levert het geen rechtstreekse gezondheidsrisico's op om een zonneproduct te blijven gebruiken als de verpakking al meer dan een jaar geopend is. Maar de werkzaamheid van UV-filters gaat zeer snel achteruit en dan ben je aan het smeren om te smeren en ben je niet beschermd. Daarnaast kan de zonnecrème ook besmet raken met bacteriën en schimmels. Je raakt het aan met je vingers, er komt zand aan op het strand,... Dus als je tube langer dan 12 maanden open is, kan je je best een nieuwe aanschaffen.
2. Aftersun, niet zo maar een bodymilk
Een aftersun smeer je best na het zonnebaden. Veel mensen denken dat ze dit enkel moeten smeren als ze verbrand zijn, integendeel. Je smeert het best elke avond. Deze specifieke lichaamscrèmes zijn vaak verkoelend en kalmeren daardoor de huid. Het grote verschil met een normale bodymilk is dat een aftersun antioxidanten bevat. Zonnestralen induceren de vorming van vrije radicalen in de huidcellen. Deze kunnen op termijn schade veroorzaken zoals hyperpigmentatie, huidveroudering en zelfs melanoomvorming. Door een aftersun te smeren beperk je de schade.
3. Zonneproducten: hoe correct te gebruiken?
* Smeer rijkelijk: Om echt doeltreffend te zijn, moeten zonneproducten rijkelijk worden aangebracht. Om het lichaam van een volwassene te beschermen is ongeveer 35 gram zonneproduct nodig. Dit komt overeen met ongeveer zes koffielepels. Als je maar de helft smeert, halveert ook de bescherminggraad.
* Smeer vaak genoeg: insmeren herhalen na twee uren, na het zwemmen of afdrogen. Soms is het nuttig ook onder kledij in te smeren, bv. onder zwemkledij die niet uv-beschermend is. Kleren houden immers niet alle uv-stralen tegen.
* Gebruik naast zonneproducten ook nog andere beschermingsmiddelen: Bescherm zeker kinderen met een wijd, droog T-shirt. Natte kledij laat uv-straling sneller door. Er bestaat specifieke uv-beschermende kledij. Zet je kind een zonnehoedje of pet op.
Plaats zonneschermen in de auto om warmte tegen te houden. Autoramen houden de meeste uv-stralen tegen maar voor een volledige bescherming is het ook in de wagen aan te raden om zonnecrème te gebruiken. Draag een goede zonnebril dragen. Een zonnebril die uv-stralen uit het licht filter, verdient de voorkeur.
* Op voorhand smeren: Smeer kinderen in, vijftien tot dertig minuten voor ze in de zon komen.
* Ook in de schaduw insmeren: Smeer je ook in als je in de schaduw zit. Onrechtstreeks zonlicht kan immers voor verbranding zorgen.
Ons advies
Het is heel belangrijk om jezelf en je kinderen te beschermen tegen de zon. Kies een voldoende hoge zonnebescherming met zowel UVB als UVA bescherming. Genoeg product gebruiken en regelmatig terug insmeren is de boodschap. Er bestaan voor verschillende huidproblemen specifieke zonneproducten. Vraag advies aan ons. Wij helpen u graag verder.
Bronnen: www.huidarts.com, www.gezondheid.be, eucerin.